Spis treści:
Genetyczne i biologiczne przyczyny alkoholizmu
Alkoholizm - przyczyny psychologiczne i społeczne
Pierwsze fazy alkoholizmu
Zaawansowane fazy alkoholizmu
Skutki alkoholizmu
Inne skutki uzależnienia od alkoholu
Pośrednie skutki alkoholizmu
Leczenie alkoholizmu
Leczenie alkoholizmu - diagnoza i abstynencja
Leczenie alkoholizmu - detoks i psychoterapia
Alkoholizm - czym jest?
Alkoholizm to potoczna nazwa nieuleczalnego uzależnienia od spożywania alkoholu etylowego. World Health Organization szacuje, że nadmierne spożywanie alkoholu prowadzi do 3 000 000 zgonów rocznie. Temat ten jest niezwykle drażliwy w polskiej przestrzeni kulturowej. Na spożywanie łatwo dostępnych „napojów wyskokowych” panuje społeczne przyzwolenie, a osoby niepijące postrzegane są za odmieńców. Powszechnie akceptowane jest picie w bardzo dużych ilościach podczas imprez okolicznościowych. Alkohol wiąże się z tradycjami rodzinnymi, towarzyszy nam często podczas wspólnych posiłków i spotkań. Sprzyja integracji oraz rekreacji. Źle pojmowane normy picia sprawiają, że wiele osób zdecydowanie zbyt często sięga po kieliszek. Kuleje świadomość w dziedzinie substancji zmieniających świadomość. Jednocześnie społeczna wiedza o samym alkoholu również pozostawia wiele do życzenia. Spożywamy substancję, o której działaniu (zarówno doraźnym, jak i długofalowym) często mamy mylne, błędne wyobrażenie. Uwarunkowania społeczno-kulturowe sprzyjają rozwijaniu się alkoholizmu. Czytaj dalej, by poznać jego przyczyny i objawy. Dowiesz się również, jak walczyć z alkoholizmem, na czym polega terapia dla alkoholika i dlaczego w jej przebiegu niezbędna jest pomoc psychologiczna.
Alkoholizm - przyczyny
Przyczyny alkoholizmu są zróżnicowane i złożone. Każdy przypadek uzależnienia od alkoholu ma inne przyczyny i objawy, choć w wielu przypadkach nakładają się one na siebie. Istotne są czynniki medyczne i genetyczne. Równie ważne są uwarunkowania psychologiczne, socjologiczne i pedagogiczne. Między innymi dlatego w terapii dla alkoholika tak istotny jest psychoterapeuta.
Genetyczne i biologiczne przyczyny alkoholizmu
Badania często wskazują dziedziczone geny jako częściowo odpowiedzialne za skłonność do powstawania uzależnienia. Ważniejsze jednak są inne czynniki biologiczne. Regularne zażywanie alkoholu prowadzi do upośledzenia działania neurotransmiterów serotoniny i dopaminy. Osoba pijąca ma zaburzone funkcjonowanie układu nagrody, a co za tym idzie - zmienia się u niej sposób odczuwania przyjemności, motywacji i satysfakcji.
Doznawanie przyjemności w stanie upojenia alkoholowego jest zazwyczaj początkiem uzależnienia. Nadmierne pobudzone neuroprzekaźniki wydzielają dopaminę, a organizm odczuwa ekscytację. Codzienne wykonywanie czynności niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania przestaje być dla alkoholika atrakcyjne - zwyczajnie nie dostarczają mu one emocji. Dlatego zaczyna coraz częściej sięgać do kieliszka. Problem przybiera formę spirali, kiedy osoba chora zaczyna uciekać przed konsekwencjami zespołu abstynencyjnego.
Alkoholizm - przyczyny psychologiczne i społeczne
Kolejną przyczyną powstawania uzależnienia jest kształtowanie się patologicznych wzorców zachowań. Dotyczy to zarówno najbliższego otoczenia, jak i ogółu przestrzeni kulturowej. Młodzież obserwuje sięgających po alkohol rówieśników, a i w życiu dorosłym doświadczamy często zafałszowanego obrazu spożywania tej substancji w mediach. Picie chociażby w filmach przedstawia się jako czynność niewinną i powszechną, a czasami wręcz elegancką. Jakiekolwiek próby zmiany świadomości społecznej nadal są nieskuteczne. Alkohol uznawany jest za nieszkodliwy, zwłaszcza na tle innych substancji psychoaktywnych. Podczas kiedy faktycznie każda jego wypita ilość wykazuje negatywne oddziaływanie na organizm. Panuje przekonanie, że alkohol może stanowić pocieszenie i łagodzić stres. Sięga się po niego w formie nagrody lub środka kojącego ból. Rozwojowi choroby alkoholowej sprzyja jego łatwa dostępność. Osoby dotknięte alkoholizmem doświadczają często nacisków ze strony najbliższego otoczenia, nakłaniającego do upijania się.
Jak rozwija się alkoholizm?
Historia powstania każdego nałogu jest indywidualna i mocno związana z przebiegiem różnych dziedzin życia uzależnionego. Alarmujące są pierwsze objawy wskazujące na możliwość wystąpienia choroby: zaprzeczenia, kłamstwa i niedotrzymywanie obietnic poprawy swojego zachowania. Szukanie okazji i oszukiwanie najbliższych jest najczęściej pierwszym objawem alkoholizmu. Nieprawidłowości w socjalizacji, zaburzenia psychiczne i problemy w domu, relacjach i pracy również sprzyjają rozwojowi uzależnienia. Picie staje się nieodłącznym elementem życia. Chory sięga po alkohol dla przełamania zdenerwowania, z potrzeby zrelaksowania, dla towarzystwa, by z czasem nie potrzebować żadnego powodu. Zmieniająca się biochemia mózgu wymusza ciągłą potrzebę picia, która stopniowo staje się przymusem.
Objawy alkoholizmu
Z wielu względów trudno rozpoznać początkowe objawy alkoholizmu. Postępujące uzależnienie może nie dawać wyraźnych oznak przez wiele miesięcy, a nawet lat. Łatwiej wskazać objawy w pełni rozwiniętego uzależnienia, choć i one potrafią być niewidoczne w przypadku tzw. wysoko funkcjonujących alkoholików. Typowymi symptomami zewnętrznymi są zazwyczaj zaniedbanie higieny i wyglądu oraz wychudzenie. Zmiany zachodzą jednak przede wszystkim w zachowaniu osoby uzależnionej. Spożywanie alkoholu dominuje nad każdą inną życiową aktywnością, również nad tymi, które dawniej były atrakcyjne dla chorej osoby. Równolegle występują zaburzenia poznawcze i behawioralne. Alkoholik rezygnuje z relacji z bliskimi, zaniedbując partnera i dzieci oraz swoje otoczenie. Zazwyczaj wyraźnie spada jego efektywność w pracy, co może prowadzić do całkowitej jej utraty, zwłaszcza, jeśli uzależniony pije również podczas pełnienia zawodowych obowiązków. Typowym objawem alkoholizmu, wymagającym natychmiastowej terapii i konsultacji z psychologiem, jest głód alkoholowy, czyli ciągła potrzeba przyjmowania kolejnych porcji alkoholu. Zanika umiejętność kontrolowania swoich zachowań. Chory nie potrafi zakończyć picia, ani ograniczyć jego ilości. Jednoznacznym potwierdzeniem uzależnienia jest wystąpienie fizjologicznych objawów abstynencyjnych. Alkoholik odczuwa drżenie mięśni. Występuje nadciśnienie tętnicze, wymioty, biegunka i ataki paniki. Osoby uzależnione mają często dużo wyższą tolerancję alkoholu, co skutkuje spożywaniem coraz większych dawek. Picie staje się głównym i jedynym zajęciem. Chory nie potrafi z niego zrezygnować nawet mimo wiedzy o szkodliwości swojego zachowania.
Pierwsze fazy alkoholizmu
Wyróżnia się cztery główne etapy alkoholizmu. Typowe dla każdego z nich objawy mogą różnić się w przypadku odrębnych jednostek, a przejścia między nimi są płynne. Pierwszą fazą postępującego uzależnienia są występujące symptomy ostrzegawcze. Chory zaczyna coraz wyżej cenić alkohol i stan upojenia. Wzrasta jego tolerancja na spożywane ilości, zaczyna też szukać kolejnych okazji do wypicia. Zachowanie takie trwać może
około dwóch lat. Już na tym etapie warto skorzystać chociażby z porady psychologicznej online i dążyć do zahamowania niepokojących zachowań. Jeśli zauważasz podobne tendencje u siebie lub bliskiej Ci osoby, niezwłocznie skontaktuj się z psychologiem lub psychoterapeutą.
W drugiej fazie alkoholizmu następuje kolejne zwiększenie tolerancji. Chory zaczyna się tłumaczyć i pić w tajemnicy, ukradkiem. Często ukrywa zapasy alkoholu. Mogą pojawiać się też luki w pamięci spowodowane przedawkowaniem oraz tzw. „klinowanie”. To moment, w którym niezwłocznie należy udać się do specjalisty i przerwać szkodliwe zachowania.
Zaawansowane fazy alkoholizmu
Jeśli alkoholik nie ograniczy lub nie wyeliminuje picia, znajdzie się w krytycznej, trzeciej fazie swojej choroby. Alkohol będzie mu służyć do łagodzenia stanów odstawiennych. Całkowicie utraci kontrolę nad swoim zachowaniem po spożyciu. Osoba uzależniona zaprzecza istniejącemu problemowi. Postępuje zaniedbanie psycho-fizyczne, degradacji ulegają relacje z najbliższymi. W otoczeniu alkoholika panuje coraz większy bałagan, pogarsza się jego samopoczucie i umiejętność opanowania emocji. Chory może stać się agresywny lub płaczliwy. Traci poczucie wstydu i doprowadza do przykrych i krępujących sytuacji. Mogą występować okresy abstynencji i ciągi alkoholowe. W przypadku zauważenia podobnych symptomów i zachowań, niezwłocznie poszukaj pomocy psychologicznej online. Poradnie i kliniki zajmujące się leczeniem alkoholików oferują wsparcie zarówno chorym, jak i ich najbliższym. Samodzielna walka z alkoholizmem jest praktycznie niemożliwa. Czwarta faza alkoholizmu ma charakter przewlekły. Następuje całkowity zanik samokontroli, ciągi alkoholowe i upijanie się do nieprzytomności. Tolerancja alkoholowa, w przeciwieństwie do pozostałych etapów, w tym przypadku ulega zmniejszeniu. Alkoholik odczuwa liczne zaburzenia psychiczne. Postępuje wycieńczenie organizmu, pojawiają się psychozy i epizody padaczkowe. Uszkodzeniu ulegają wątroba i układ nerwowy. Nieleczony alkoholizm prowadzi do kalectwa lub w skrajnych przypadkach do śmierci.
Skutki alkoholizmu
Skutkiem nieleczonego alkoholizmu w zaawansowanej fazie jest demencja alkoholowa, nazywana również otępieniem alkoholowym. Wczesne wykrycie tych objawów jest częściowo odwracalne. Oddziaływanie alkoholu etylowego ma charakter toksyczny i destrukcyjnie wpływa na układ nerwowy. W przebiegu choroby alkoholowej występuje zanik kory mózgowej. Upośledzeniu ulegają planowanie, procesy myślowe, funkcje intelektualne, pamięć i odczuwanie oraz interpretacja emocji. Dalsza degradacja układu nerwowego skutkuje defektami mowy, uczenia się i orientacji. Alkoholik nie rozumie przekazywanych treści, ma problemy z liczeniem i planowaniem. Staje się apatyczny i nie potrafi przypomnieć sobie nawet niedawnych wydarzeń. Nie potrafi dostosować się do norm społecznych, wykazuje niekontrolowaną agresję i impulsywność. Zanika motywacja. Zaawansowani alkoholicy nie mają żadnych ambicji, często zachowują się infantylnie lub niestosownie do sytuacji.
Inne skutki uzależnienia od alkoholu
Nie trzeba być uzależnionym, by odczuwać negatywne skutki spożywania tej substancji. Nawet jednorazowe przyjęcie większej dawki alkoholu etylowego może prowadzić do problemów z równowagą, wymiotów, osłabienia zmysłów i utraty przytomności. Występują wahania nastroju, podwyższone ciśnienie krwi i rozwolnienia. Zmianie ulegają zachowania społeczne i umiejętność osądu. W skrajnych przypadkach może dojść do obniżenia temperatury ciała i wychłodzenia. Alkohol sieje spustoszenie również w układach innych, niż nerwowy. Potrafi uszkodzić układ trawienny, poważnie otłuszczając wątrobę, a nawet doprowadzić do jej zapalenia, marskości i nowotworu. Nadużywanie alkoholu często kończy się chorobą wrzodową i cukrzycą. Niejednokrotnie powoduje również problemy z trzustką.
Alkoholizm prowadzi do zwyrodnień związanych z obiegiem krwi w organizmie:
• nadciśnienia,
• przeroście komory sercowej,
• udaru,
• arytmii,
• ataku serca,
• zatorów żylnych i zakrzepicy.
Częste upijanie się może skutkować dysfunkcjami układu rozrodczego: obniżeniem płodności, impotencją i nieregularnymi miesiączkami.
Pośrednie skutki alkoholizmu
Alkoholizm sprzyja niebezpiecznym wydarzeniom. Ze względu na zaburzenia osądu uzależniony może podejmować fatalne w skutkach decyzje, takie jak przystąpienie do prowadzenia samochodu po spożyciu alkoholu czy nawiązywanie przypadkowych kontaktów seksualnych. Chory krzywdzi swoje najbliższe otoczenie, zachowuje się agresywnie i często stosuje przemoc.
Leczenie alkoholizmu
Leczenie alkoholików to złożony problem, wymagający przede wszystkim dokładnej diagnozy. Alkoholik nie wie, jak przestać pić. Najczęściej neguje problem, nawet, jeśli choroba znajduje się już w zaawansowanej fazie. Dobrym pomysłem jest zdobycie się na rozmowę o problemie, na przykład poprzez rozmowę z psychologiem online. Ułatwi to nazwanie problemu i podjęcie kolejnych kroków. Im wcześniejsza faza uzależnienia, tym łatwiejsza jest terapia dla alkoholika. Niestety, samo schorzenie należy do nieuleczalnych. Można je kontrolować i opanować, jeśli zacznie się leczenie odpowiednio wcześnie. Całkowite uzdrowienie jest jednak niemożliwe. Osoby uzależnione już do końca życia będą musiały pilnować swojej trzeźwości i wszystkich zagrożeń ich trzeźwości.
Leczenie alkoholizmu - diagnoza i abstynencja
Najważniejszym i jednocześnie jednym z najtrudniejszych kroków na drodze ku poprawieniu stanu chorego jest przyznanie przed samym sobą, że problem istnieje i stanowi zagrożenie. Alkoholizmu nie da się wyleczyć na siłę i bez współpracy osoby chorej. Nieodzowne są detoksykacja i całkowita abstynencja. Lekarz psychiatra często decyduje o podaniu leków psychotropowych. Terapia alkoholizmu przewiduje również indywidualne lub grupowe spotkania z psychoterapeutą. Jeśli niemożliwe jest odbywanie ich bezpośrednio, stosuje się pomoc psychologiczną online. Zaleca się treningi interpersonalne, a kolejne sesje mają za zadanie zapobiegać nawrotom choroby. Nieodzowna jest praktyka profilaktyczna, również wśród osób pośrednio dotkniętych problemem - dzieci i partnerów alkoholików.
Leczenie alkoholizmu - detoks i psychoterapia
W wielu przypadkach leczenia alkoholizmu konieczne jest przeprowadzenie detoksu. Polega on na całkowitym odseparowaniu (izolacji) chorego i specjalistycznej opieki terapeuty. Odwyk pomaga oczyścić organizm i jest krokiem ku abstynencji. Uzależniony na nowo uczy się funkcjonować bez alkoholu. Pacjentowi podczas detoksu podaje się elektrolity, sole mineralne i witaminy z grupy B. Dąży się do przywrócenia równowagi metabolicznej. Celem tych działań jest przerwanie ciągu alkoholowego oraz złagodzenie przebiegu wystąpienia zespołu abstynencyjnego, takich jak wymioty, biegunka, drżenie mięśni i stany lękowe. W zależności od zaawansowania choroby i stanu pacjenta, delirium tremens może mieć bardzo ostry przebieg i prowadzić nawet do zagrożenia życia. Dlatego tak istotne jest, by detoks został przeprowadzony profesjonalnie i w
kontrolowanych warunkach. Psychoterapia jest nieodzowna w procesie wychodzenia z nałogu. Dzięki niej chory w końcu dostrzega problem, jakim jest jego uzależnienie. Pomoc psychologiczna jest nieodzowna nawet przez okres kilku lat. Dobre rezultaty daje również leczenie grupowe - na przykład poprzez uczestnictwo w spotkaniach Anonimowych Alkoholików. Niezbędne wsparcie dla chorego i jego najbliższych może zapewnić też psycholog online.
Skontaktuj się z zespołem Internetowej Poradni Psychologicznej psychologonline-24.pl, jeśli zmagasz się z problem alkoholizmu, lub dotyka on kogoś z Twojego otoczenia. Oferujemy niezbędną pomoc, diagnozę i konsultację. Pomożemy Ci pokonać problemy. Nasi psychoterapeuci świadczą usługi przez Internet. Nie musisz wychodzić z domu, by uzyskać wsparcie wykwalifikowanego specjalisty.
