Spis treści:
Problemy z akceptacją i poczuciem własnej wartości
Co to jest poczucie własnej wartości?
Czym jest niskie poczucie własnej wartości?
Konsekwencje niskiego poczucia własnej wartości
Jak powstaje niskie poczucie własnej wartości?
Czynniki wywodzące się z młodości
Czynniki wywodzące się z dorosłego życia
Sposoby na podniesienie poczucia własnej wartości i akceptowania siebie
Problemy z akceptacją i poczuciem własnej wartości
Obniżone poczucie własnej wartości objawia się zazwyczaj cechami, takimi jak brak pewności siebie, nadmierna samokrytyka, stawianie sobie trudnych do osiągnięcia wymagań, zawstydzenie oraz stawianie się w niekorzystnym świetle w trakcie porównań do innych osób. Problem wcale nie jest błahy, może bowiem doprowadzić do poważnych schorzeń, takich jak choćby depresja. Dlatego tak ważne jest, by wypracować mechanizmy, które zwiększą samoocenę. Jeśli czujesz, że nie podołasz temu w pojedynkę, rozsądną opcją jest rozmowa z psychologiem online lub pomoc psychologiczna w innej formie. Z tego artykułu dowiesz się, jak podnieść poczucie własnej wartości, czym ono jest i skąd się bierze?
Co to jest poczucie własnej wartości?
Termin "poczucie własnej wartości" opisuje tak naprawdę obraz nas samych, czyli to, w jakim sposób siebie postrzegamy. Ocenianie poszczególnych aspektów naszego istnienia (wygląd, intelekt, maniery) to całkowicie naturalna cecha. Zanim zaczniemy zastanawiać się, jak podnieść samoocenę, musimy zrozumieć, że poczucie własnej wartości odnosi się do tego, co o sobie myślimy i jak postrzegamy się jako istotę ludzką, osobę, pracownika, członka rodziny itp. Dzięki wykształconej naturalnej inteligencji mamy zdolność do osądzania i określania wartości. To właśnie ziarno, z którego kiełkują wszelkie problemy z samoakceptacją. Poczucie własnej wartości jako postawa wobec samego siebie składa się z trzech komponentów. Są nimi:
1. Komponent intelektualny – samoocena będąca odpowiedzią na pytanie: "Jaki/Jaka jestem?". Zawiera się w tym zarówno pozytywny, jak i negatywny sposób wartościowania siebie.
2. Komponent behawioralny – sposób, w jaki traktujemy samych siebie. Objawia się w relacjach z innymi (m.in. asertywność, umiejętność autoprezentacji, reakcje na niepowodzenia).
3. Komponent emocjonalny – są to wszystkie uczucia, jakie żywimy do siebie (samoakceptacja bądź samoodtrącenie). Można to zdefiniować odpowiedziami na pytania: "Czy zasługuję na miłość?", "Czy się nienawidzę?"
Może się okazać, że do określenia poziomu samoakceptacji konieczny będzie kontakt ze specjalistą. Psycholog online czy spotkanie w cztery oczy? Ty zdecydujesz, co będzie dla Ciebie wygodniejsze. Psychoterapeuta podpowie też, jak zwiększyć poczucie własnej wartości.
Czym jest niskie poczucie własnej wartości?
Niskie poczucie wartości lub inaczej brak poczucia własnej wartości to stan, w którym doświadczamy permanentnego stawiania siebie samych w negatywnym świetle. Może się objawiać myślami typu: "do niczego się nie nadaję", "jestem bezużyteczny", "jestem słaby", "jestem głupi", "nikt mnie nie pokocha" itp. Osoba z kulejącą samooceną usprawiedliwia w podobny sposób życiowe porażki. Gdy np. straci pracę, myśli: "zasłużyłem
sobie na to, inni byli lepsi ode mnie". Jeśli doświadczy rozstania tłumaczy to sobie tak: "jestem beznadziejny, to wszystko moja wina". Zaznaczmy, że mowa o stanie permanentnym. Nie chodzi tu o sytuacje jednostkowe. Każdy miewa gorsze dni i czasem bardziej krytycznie podchodzi do własnej osoby. Sprawa staje się poważna, jeśli tego typu myślenie zastępuje jakiekolwiek inne oceny. Reasumując, obniżone poczucie własnej wartości to osądzanie siebie w negatywny sposób. To również przypisywanie sobie negatywnej wartości jako człowiekowi oraz umniejszanie swojego wkładu we wszelkich rolach, w jakim przychodzi nam funkcjonować (społeczna, zawodowa, rodzinna). Porady psychologiczne online są atrakcyjną i wygodą opcją służącą do tego, by dowiedzieć się, jak wzmocnić poczucie własnej wartości oraz doprowadzić do tego, aby na powrót czerpać radość z życia.
Konsekwencje niskiego poczucia własnej wartości
Niezwykle istotne jest to, by starać się zwiększyć samoocenę. Brak poczucia własnej wartości wpływa bowiem na wiele obszarów życia człowieka. Do najważniejszych konsekwencji utrzymującej się niskiej samoakceptacji, zaliczamy:
• trudności w osiągnięciu autonomii;
• trudności w definiowaniu własnej tożsamości;
• nieefektywne relacje społeczne;
• większa skłonność do agresji i autoagresji;
• trudność w wyrażaniu własnego zdania;
• unikanie wyzwań;
• niemożność osiągnięcia życiowych celów;
• rezygnowanie po pierwszej porażce;
• niedostrzeganie swoich pozytywnych cech;
• ciągłe obwinianie siebie, gdy sprawy układają się niepomyślnie;
• nadmierne koncentrowanie się na błędach;
• neurotyczność;
• depresja.
Jak powstaje niskie poczucie własnej wartości?
Jak odzyskać poczucie własnej wartości? Przede wszystkim należy dojść do źródła problemu, czyli sytuacji, które wyzwoliły negatywne myślenie.
Czynniki wywodzące się z młodości
Wyodrębniono wiele czynników, które mogą wpływać na zaniżenie samooceny. Najważniejsze z nich związane są z czasem dzieciństwa i dorastania. To stamtąd wywodzi się przeważająca większość przypadków. Czynnikami tymi są:
- Trudności w spełnianiu oczekiwań rodziców/opiekunów
W sytuacji, kiedy opiekunowie skupiali się głównie na Twoich słabościach, pomijając lub bagatelizując sukcesy, prawdopodobnie uwierzyłeś, że mają rację. Podobnie w sytuacji, gdy rodzice wyszydzają lub wyśmiewają swoją pociechę.
- Zaniedbanie, znęcanie lub kary
To jak człowiek był traktowany w dzieciństwie, przekłada się na jego dalsze życie. Jeśli doświadczyłeś znęcania, poważnego zaniedbania lub trudnych do uzasadnienia kar fizycznych i psychicznych, prawdopodobnie masz poczucie, że na wszystko to zasłużyłeś i nic dobrego Cię nie spotka. To nie prawda.
- Przejmowanie cudzych stresów
Kwestia ta dotyczy przede wszystkim rodzin, znajdujących się w wyjątkowo stresujących sytuacjach. Rodzice poświęcają większość czasu otaczającym ich problemom, zbyt mało uwagi zapewniając dzieciom. Jeśli opiekun jest smutny, zły lub zagubiony, część tych emocji udziela się dzieciom.
- Niedopasowanie do środowiska
Wyobcowanie w domu lub szkole jest częstą przyczyną występowania zaniżonego poczucia własnej wartości. Będąc osobą za bardzo lub zbyt mało inteligentną, posiadając inne niż rówieśnicy lub domownicy zainteresowania, można doświadczyć szykan lub ignorancji. W takich sytuacjach często dochodzi do tego, że np. rodzeństwo jest za coś chwalone, a osiągnięcia osoby wyalienowanej są skrzętnie pomijane.
- Brak pozytywnych doświadczeń
Dziecko zaniedbane to najczęściej osoba z trudnościami w dorosłym życiu. Niskie poczucie wartości często pojawia się więc u osób, które od najmłodszych lat doświadczały zbyt mało przyjemnych sytuacji, takich jak: okazywanie uczuć przez najbliższych, pochwały, zachęcanie do odnoszenia sukcesów, przytulanie.
- Niestabilna pozycja rodziny w społeczności/społeczeństwie
Nasza ocena samych siebie w wielu przypadkach wynika z oceny naszej rodziny przez społeczeństwo. Niska samoocena może pojawić się, gdy Twoja rodzina jako grupa spotykała się z osądzaniem, wrogością lub z jakiegoś powodu była mniej akceptowaną przez społeczność.
Czynniki wywodzące się z dorosłego życia
Zdarza się, że czynników niskiego poczucia własnej wartości należy szukać w stosunkowo niedawnych doświadczeniach. Osoby o zdrowej samoocenie mogą bowiem znaleźć się w sytuacji, która tę samoocenę dramatycznie zaniży. Chodzi tu m.in. o problemy finansowe, narażenie na permanentny stres, prześladowanie, wykorzystywanie, traumatyczne wydarzenia, śmierć bliskiej osoby. Jeśli doświadczyłeś czegoś podobnego, szukaj pomocy u specjalisty. Pierwszym wyborem może być np. psychoterapeuta online, który bazując na swojej wiedzy, z łatwością oceni Twój stan psychiczny.
Sposoby na podniesienie poczucia własnej wartości i akceptowania siebie
Jak odbudować poczucie własnej wartości. Jest na to kilka sposobów. Skupmy się na tych najprostszych, tych, które możesz wcielić w życie samemu.
1. Pokochaj się bezgraniczną miłością – dla niektórych osób może to być trudne, ale trzeba za wszelką cenę wyzbyć się opierania samoakceptacji na opinii innych ludzi. Każdy ma jakieś pozytywne strony i wystarczy, że Ty dostrzeżesz swoje. Nie będziesz najlepszy w każdej dziedzinie, ale w tej jednej czy dwóch możesz być.
2. Działaj krok po kroku i wykaż się cierpliwością – zmiany wymagają czasu. Mały krokami brnij do celu i nastaw się na to, że to trochę potrwa. Wbrew życzeniowemu myśleniu wielu młodych ludzi, nic nie przychodzi od razu.
3. Stawiaj sobie realne cele – podziel swoje cele na małe wyzwania, które łatwo osiągniesz i szybko odnotujesz. Stawianie wymagań nie do spełnienia jest prostą drogą do jeszcze większego zaniżenia samooceny. Uniezależnij samoocenę od opinii innych ludzi i powoli realizuj swój plan, krok po kroku zbliżając się do upragnionego celu.
Jeśli problem jest poważny, a Ty czujesz, że nie możesz lub nie chcesz dźwigać tego samemu, pomyśl o innych rozwiązaniach. Psychoterapia online, wizyty stacjonarne, grupa wsparcia, szczera rozmowa z przyjaciółmi. Opcji jest wiele, a to którą wybierzesz, zależy wyłącznie od Ciebie.
