Spis treści:
- Zaburzenia nastroju
- Zaburzenia nastroju - czym jest?
- Zaburzenia nastroju - przyczyny
- Objawy zaburzenia nastroju
- Skutki zaburzenia nastroju
- Leczenie zaburzenia nastroju
- Uporczywe zaburzenia nastroju - jak pomóc?
Zaburzenia nastroju
Zaburzenia nastroju są niewątpliwym źródłem cierpienia wielu osób. Prowadzą do spadku jakości życia w każdym aspekcie: osobistym, zawodowym i społecznym. Z depresją, dystymią czy zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym żyje prawie 2 miliony ludzi w Polsce. Schorzeń tych nie wolno lekceważyć, licząc na to, że ich objawy same ustąpią. Wymagają one często zaawansowanego leczenia i terapii. Brak reakcji ze strony pacjenta i osób z najbliższego otoczenia (rodziny, przyjaciół) skutkuje pogorszeniem relacji międzyludzkich i problemami z wypełnianiem codziennych obowiązków. Nieleczona depresja może w skrajnych przypadkach prowadzić nawet do samobójstwa.
Czytaj dalej, by dowiedzieć się, czym są afektywne zaburzenia nastroju, jakie są ich przyczyny i objawy oraz w
jaki sposób je leczyć.
Zaburzenia nastroju - czym jest?
Organiczne zaburzenia nastroju w dużym uproszczeniu są zmianą w samopoczuciu pacjenta, uniemożliwiającą normalne, zdrowe funkcjonowanie. Smutek, przygnębienie, obniżona samoocena i brak możliwości odczuwania przyjemności, mogą świadczyć o wystąpieniu depresji. Afektywne zaburzenia nastroju mogą mieć również zgoła odmienny przebieg. Nadmierna euforia jest specyficzna dla manii. Gwałtowne przechodzenie z jednego stanu w drugi (od przygnębienia po radość, bez żadnego wyraźnego powodu) wskazuje na zaburzenie dwubiegunowe. Diagnozę utrudnia fakt, że zaburzenia nastroju i emocji występują w różnym nasileniu. Mogą przybierać lekkie lub ciężkie formy. Dodatkowo pacjenci często nie zdają sobie sprawy z nieprawidłowości w swoim funkcjonowaniu lub odczuwają wstyd, przez co nie decydują się na skorzystanie z pomocy specjalisty. Pogarsza to ich stan i nasila nieprzyjemne, a nawet uniemożliwiające funkcjonowanie objawy. Jeśli zauważyłeś u kogoś ze swoich bliskich niepokojące zmiany nastroju, warto zacząć od rozmowy o udaniu się do lekarza.
Zaburzenia nastroju - przyczyny
Wskazanie głównej przyczyny chwiejności afektywnej często jest niemożliwe. Niektórzy pacjenci są genetycznie predysponowani do np. choroby dwubiegunowej afektywnej. Zdarzają się diagnozy dowodzące udziału układu hormonalnego w patogenezie. Depresja może towarzyszyć innym, somatycznym dolegliwościom (np. nowotworom). Zatrucie narkotykami, lekami lub alkoholem często prowadzi do ujawnienia się manii. W takim przypadku leczenie zaburzenia nastroju łączy się zbiega się zazwyczaj z terapią uzależnień. Objawy depresyjno-lękowe powstają zazwyczaj wskutek doświadczenia trudnej sytuacji życiowej. Może to być śmierć bliskiej osoby, rozstanie z partnerem lub odniesienie porażki na gruncie zawodowym. W przypadku dzieci i młodzieży często zdarzają się zaburzenia adaptacyjne związane ze szkołą i relacjami z rówieśnikami.
Objawy zaburzenia nastroju
Objawy zaburzenia nastroju różnią się w zależności od rodzaju schorzenia, czasu jego trwania i intensywności. W przypadku depresji chore osoby stają się wycofane. Doświadczają problemów ze snem i apetytem. Mają często zaniżoną samoocenę, dokuczają im pesymistyczne myśli, również o samookaleczeniu, śmierci lub samobójstwie. Nie potrafią odczuwać przyjemności z dotychczasowych rozrywek, pasji i zainteresowań. Zdarza się, że skarżą się na problemy z nauką i koncentracją. Zaawansowana depresja może prowadzić do całkowitej rezygnacji z życia społecznego a także codziennej aktywności, w tym dbania o higienę. Nieleczona kończy się niejednokrotnie próbą samobójczą. Zaburzenie afektywne dwubiegunowe charakteryzuje się z kolei naprzemiennie występującymi epizodami depresji i manii lub hipomanii ( stanu nienaturalnie dobrego nastroju i aktywności psychoruchowej, bez wyraźnej przyczyny). Osoby dotknięte manią mogą być euforyczne lub drażliwe i podejmują ryzykowne, nieracjonalne działania. W ramach zaburzeń nastroju rozróżnia się także dystymię i cyklotymię. Dystymia charakteryzuje się długotrwałym (powyżej dwóch lat) stanem znużenia, zmęczenia, poczuciem beznadziei i niską samooceną pacjenta. Przebieg choroby przypomina depresję, ale jest rozłożony w czasie i lżejszy. To stałe obniżenie samopoczucia nie będące cechą charakteru, często błędnie interpretowane przez osoby ze środowiska pacjenta, przypisujące mu pesymizm lub apatyczność. Cyklotymia podobnie jak w przypadku choroby dwubiegunowej cechuje się epizodami „dobrego” i „złego” nastroju, ale nie w takim nasileniu, jak w przypadku depresji i manii.
Skutki zaburzenia nastroju
Głównym skutkiem zaburzeń nastroju, zwłaszcza o charakterze depresji i dystymii, jest przede wszystkim cierpienie osoby chorej. Pogarszają się jej codzienne funkcjonowanie i relacje. Chorzy borykają się z niezrozumieniem i ostracyzmem, a w skrajnych przypadkach zupełnie rezygnują z życia społecznego. Zaniedbują swoje otoczenie i higienę. Mogą również targnąć się na swoje życie. Funkcjonowanie z depresją w obrębie społeczeństwa jest bardzo trudne, zwłaszcza w dobie idealizacji konsumpcjonizmu i wszechobecnego sukcesu. Pacjenci często skarżą się na samotność i poczucie beznadziei bez szansy na poprawę, niezależnie od pełnionej funkcji zawodowej i liczby znajomych. Zaburzenia nastroju występują w każdej warstwie społecznej, a osobom chorym zdarza się bardzo skutecznie maskować objawy. Takie funkcjonowanie zazwyczaj kończy się w opłakany sposób, prowadząc wyłącznie do pogłębienia się problemu. Równie niebezpieczne są epizody maniakalne, wskutek których chory podejmuje irracjonalne decyzje. Mogą doprowadzić do sytuacji zagrożenia życia, zarówno swojego, jak i ludzi z ich otoczenia. Zdarzają się przypadki przekreślenia kariery zawodowej lub utraty majątku ze względu na działania o podłożu maniakalnym. Tak jak w przypadku depresji, nieleczona choroba postępuje i z czasem jej objawy nasilają się.
Leczenie zaburzenia nastroju
Leczenie uporczywych zaburzeń nastroju zazwyczaj polega na połączeniu farmakoterapii i regularnej psychoterapii. Wiąże się to z pomocą lekarza psychiatry i konsultacjami z psychoterapeutą. Same leki mogą okazać się niewystarczające, jeśli pacjent nie zrozumie źródła problemu i na stosownym etapie nie wprowadzi zmian w swoim funkcjonowaniu i życiu. Psychoterapia pomaga uporać się z negatywnymi myślami, zaniżoną samooceną i poczuciem beznadziei, które towarzyszą osobom cierpiącym na zaburzenia nastroju. Czas trwania terapii uzależniony jest od stopnia zaawansowania objawów oraz rodzaju zaburzenia. Stan pacjenta na bieżąco musi podlegać kontroli. W trakcie trwania leczenia często zachodzi potrzeba zmiany stosowanego leku ze względu na występujące działania niepożądane lub brak pożądanej skuteczności. W przypadku zaburzeń będących wynikiem traumatycznych przeżyć lub kryzysowych sytuacji życiowych, terapia zazwyczaj trwa kilka miesięcy. Choroba afektywna dwubiegunowa lub zaawansowana depresja wymagają często korzystania z pomocy psychiatry i psychologa przez dłuższy czas. Zdarzają się przypadki nieuleczalne i pacjenci wymagający monitorowania już do końca życia.
Uporczywe zaburzenia nastroju - jak pomóc?
Osoby cierpiące na zaburzenia nastroju stosunkowo rzadko samodzielnie decydują się na skorzystanie z pomocy lekarza. Czasami mogą nawet nie zdawać sobie sprawy ze swojej choroby, lub w obawie przed reakcją otoczenia i rodziny, wstydzą się udać do psychiatry i psychologa. Skutkuje to samo-nakręcającą się spiralą i pogłębianiem problemu.
Schorzenia dotykające sfery psychicznej w oczach społeczeństwa nadal często stanowią temat tabu. Jeśli sądzisz, że któraś z bliskich Ci osób może cierpieć z powodu zaburzeń nastroju, sam możesz zgłosić się do specjalisty i zapytać, co zrobić w takiej sytuacji. Skontaktuj się z zaufaną internetową poradnią psychologiczną, by uzyskać pomoc.
