Spis treści:
Zaburzenia odżywiania – co to takiego?
Zaburzenia odżywiania – przyczyny
Zaburzenia odżywiania – rodzaje
Zaburzenia odżywiania – diagnostyka
Zaburzenia pokarmowe – rokowania
Zaburzenia odżywiania
Zaburzenia żywieniowe kładą się cieniem na życiu wielu osób, oddziałując na ich sferę fizyczną, psychiczną oraz społeczną. Tego typu zaburzenia to nie tylko anoreksja, ale znacznie więcej równie groźnych jednostek chorobowych. Aby skuteczniej z nimi walczyć i szybko je wykrywać, warto uzbroić się w niezbędną wiedzę. Czym są zaburzenia odżywiania? Jak je leczyć? Czy porady psychologiczne online mogą rozwiązać problem?Zostań z nami na dłużej, a dowiesz się wszystkiego.
Zaburzenia odżywiania – co to takiego?
Zaburzenia pokarmowe należą do grupy zaburzeń psychicznych, mogących wystąpić u osób w dowolnym wieku. Najczęściej jednak schorzenia te wykrywane są u nastolatków obojga płci (częściej kobiet) oraz młodych dorosłych. Jako jednostki chorobowe, zaburzenia odżywiania wymagają specjalistycznego leczenia. Chory bowiem często nie jest w stanie samemu sobie pomóc. Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy jest krzywdzące
podejście osób z zewnątrz, które niejednokrotnie uważają zaburzenia żywieniowe za wymysł czy fanaberię. Leczenie zaburzeń odżywiania jest możliwe, wymaga jednak sporej motywacji i wsparcia najbliższych. Aby skutecznie pomóc osobie borykającej się z tym problemem, zaburzeń nie wolno lekceważyć. Pomocy należy szukać wszędzie, również w sieci. Psycholog online może zdiagnozować problem i określić schemat postępowania. Szacunki mówią, że na bulimię zapada do 2% kobiet, natomiast anoreksja dotyka do 4% populacji.
Zaburzenia odżywiania – przyczyny
Jednoznaczne określenie tego, co doprowadziło do rozwoju zaburzeń żywieniowych u danej osoby, zwykle nie jest możliwe. Przyczyn należy zwykle upatrywać w nałożeniu się na siebie kilku czynników. Udało się jednak ustalić, że na zwiększenie ryzyka wystąpienia zaburzeń pokarmowych, wpływają następujące kwestie:
• Geny – uwarunkowania genetyczne z pewnością w jakiś sposób są powiązane z zachorowalnością na zaburzenia jedzenia. U najbliższych członków rodziny chorego, ryzyko wystąpienia objawów wzrasta bowiem o nawet kilkanaście procent. Ciekawym przykładem na poparcie tej teorii są badania przeprowadzone na bliźniętach. Jeśli jedno z bliźniąt choruje na zaburzenia żywieniowe, u drugiego z nich ryzyko wzrasta do 50%.
• Nieprawidłowe postawy rodzicielskie – można tu wymienić zbyt mocne skupianie się na masie ciała swojej, jak i dzieci. Nadmierna i permanentna kontrola w dzieciństwie również może doprowadzić do rozwinięcia się objawów choroby.
• Wzorzec piękna kreowany przez media – choć trend ten ostatnio nieco zwolnił, kreowanie przez media wzorca w postaci przesadnie szczupłej sylwetki, zbiera dziś swoje żniwo. W masowej kulturze budowany jest przekaz o konieczności posiadania idealnego ciała, które rzekomo jest jedyną szansą na odniesienie sukcesu.
• Czynniki biologiczne – może to być np. zachwianie równowagi substancji chemicznych w mózgu.
• Nieumiejętność radzenia sobie z problemami – dotyczy zwłaszcza osób, które znajdują się w dość trudnej sytuacji życiowej.
• Niska samoocena – często wynika z nadmiernego lub silnego stresu, braku poczucia bezpieczeństwa, trudnych relacji z innymi ludźmi oraz dużej presji ze strony społeczeństwa.
Objawy zaburzeń odżywiania
Poszczególne zaburzenia jedzenia różnią się od siebie. Objawy, jakie wywołują, wyglądają jednak podobnie. Jeśli zauważysz u kogoś bliskiego jeden lub kilka spośród następujących objawów – reaguj. Ciekawy pomysł to psychoterapia online, w której trakcie specjalista tak pokieruje pacjentem, by ten odnalazł właściwą metodę walki z chorobą.
• gwałtowny wzrost zainteresowania intensywnymi ćwiczeniami fizycznymi;
• niezadowolenie ze swojego wyglądu;
• napady dużego głodu;
• przyjmowanie minimalnej ilości pokarmów;
• bóle głowy lub brzucha;
• zauważalne wahania masy ciała;
• nagła zmiana nawyków żywieniowych;
• unikanie spożywania posiłków w towarzystwie innych domowników;
• pogorszenie kondycji włosów, skóry i paznokci;
• wypowiedzi krytykujące swą (rzekomo) zbyt wysoką masę ciała, formułowane przez osobę ze zbyt niską masą;
• trudne do wytłumaczenia osłabienie, pogorszenie koncentracji i ospałość.
Zaburzenia odżywiania – rodzaje
Większość osób kojarzy anoreksję i bulimię. Lista zaburzeń pokarmowych jest jednak dłuższa. Do tej grupy należą następujące schorzenia:
Anoreksja
Jadłowstręt psychiczny znacznie częściej dotyka kobiety niż mężczyzn. Największe ryzyko wystąpienia objawów choroby obserwuje się u nastolatek pomiędzy czternastym a osiemnastym rokiem życia. Osoba cierpiąca na to zaburzenie drastycznie ogranicza ilość przyjmowanych kalorii tak, by jeszcze bardziej zmniejszyć masę swojego ciała. Rozróżnia się dwa typy anoreksji: restrykcyjny i bulimiczny. Pierwszy objawia się podejmowaniem intensywnego wysiłku fizycznego oraz ciągłym ograniczeniem przyjmowania pokarmów. Typ bulimiczny polega na tym, że
pacjent stara się sprowokować wymioty zaraz po spożyciu posiłku, stosuje dodatkowo środki przeczyszczające i moczopędne oraz ogranicza ilość przyjmowanych kalorii. Nieleczona anoreksja może szybko doprowadzić do śmierci. Ratunek to psychoterapia (online lub stacjonarnie) oraz leczenie medyczne.
Bulimia
Bulimia inaczej zwana jest żarłocznością psychiczną. To zaburzenie jedzenia jest co prawda diagnozowane u mężczyzn, jednak problem ten dotyczy głównie kobiet. Bulimia najczęściej występuje u Pań pomiędzy osiemnastym a dwudziestym czwartym rokiem życia. Całe życie chorej osoby koncentruje się wokół jedzenia, ale w odróżnieniu od anoreksji nie występuje tu ograniczenie ilości przyjmowanych kalorii. Pacjent ma epizody niekontrolowanej żarłoczności (spożywa wówczas więcej pokarmów, niż powinien), jednak później za wszelką cenę próbuje walczyć z masą ciała. W poczuciu wyimaginowanego wstydu prowokuje wymioty oraz przyjmuje środki przeczyszczające. W niektórych przypadkach obserwuje się też krótkie epizody głodówki.
Zaburzenie z napadami objadania się
Choroba polega na tym, że dotknięta nią osoba stale i bez kontroli przyjmuje olbrzymie ilości jedzenia. Nawet gdy wystąpi uczucie sytości, chory nie może przestać. Cechą charakterystyczną jest też bardzo szybkie spożywanie posiłków. Różnica pomiędzy anoreksją, bulimią, a zaburzeniami z napadami objadania się jest taka, że w przypadku tych ostatnich nie występuje próba zrekompensowania sobie spożycia tak dużej ilości kalorii.
Chory ze wstydu ukrywa objawy przed otoczeniem, a poczucie winy zmusza go do przyjmowania kolejnych porcji pokarmów.
ARFID
ARFID (ang. avoidant/restrictive food intake disorder) to zaburzenie polegające na unikaniu albo ograniczaniu spożywania pokarmów. Jedynym podobieństwem do anoreksji jest to, że chora osoba stara się jeść coraz mniej lub nie jeść w ogóle. Różnica polega na tym, że w ARFID powodem takiego postępowania nie jest obsesja na punkcie wyglądu i masy ciała. W tym przypadku postępowanie chorego jest związane z konsystencją, smakiem lub kolorem posiłków, albo czynnikami takimi jak obawa przed zadławieniem zatruciem lub jakimikolwiek aspektami, które mogłyby zostać nazwane negatywnymi skutkami jedzenia. Podobnie jak w pozostałych zaburzeniach, również tu powikłania mogą być niezwykle groźne.
Zaburzenia odżywiania – diagnostyka
Objawy zaburzenia odżywiania są charakterystyczne, ale diagnozowaniem tego typu schorzeń zajmuje się specjalista od zdrowia psychicznego – psychiatra oraz psycholog. Wcześniej zwykle w toku wizyt u innych specjalistów wykluczane są pozostałe przyczyny np. spadku masy ciała.
Ze względu na podobieństwo objawów, diagnostyka uwzględnia możliwość wystąpienia:
• schorzeń układu pokarmowego – np. choroba Leśniowskiego-Crohna, celiakia, choroba wrzodowa żołądka;
• zaburzeń hormonalnych – np. niedoczynność lub nadczynność tarczycy.
Biorąc pod uwagę druzgocące powikłania zaburzeń pokarmowych oraz to, że proces diagnostycznych zajmuje trochę czasu, w przypadku podejrzenia choroby, nie ma na co czekać. Szybka reakcja może uchronić bliską osobę przed nieodwracalnymi skutkami dla organizmu lub nawet śmiercią. Jeśli więc na wizytę specjalisty przyjdzie długo czekać, rozwiązaniem może być natychmiastowa pomoc psychologiczna online.
Skutki zaburzeń odżywiania
Zauważalne skutki zaburzeń odżywiania są liczne. Z uwagi na to, że powodują one spustoszenie w organizmie, wystarczy, że pojawi się kilka z nich, aby zniszczyć zdrowie lub zagrozić życiu człowieka.
Zaburzenia odżywiania – powikłania:
• osłabienie struktury kości;
• wahania nastroju;
• uszkodzenie szkliwa zębów;
• zaburzenia elektrolitowe;
• zaburzenia płodności;
• zaburzenia rytmu serca;
• utrata masy mięśniowej;
• odwodnienie;
• zaburzenia miesiączkowania;
• niewydolność nerek;
• mechaniczne uszkodzenia przełyku;
• utrata włosów;
• cukrzyca typu 2;
• anemia;
• zgaga;
• spadek temperatury ciała;
• podniesienie poziomu cholesterolu;
• wzrost ciśnienia tętniczego;
• ryzyko podejmowania prób samobójczych;
• śmierć.
Leczenie zaburzeń odżywiania
Problemem osób cierpiących na zaburzenia żywieniowe jest to, że poczucie wstydu i obawa przed napiętnowaniem sprawia, że ukrywają one swój problem. Do tego bardzo często chory ma poczucie pełnej kontroli nad sytuacją. Dlatego leczenie zaburzeń odżywiania wymaga właściwego podejścia. Cały proces składa się z dwóch odrębnych ścieżek.
• Psychoterapia – terapeuta pomoże choremu zrozumieć istotę problemu oraz wskaże sposoby na powrót do normalności. Chory musi na nowo zaakceptować siebie i podnieść swoją samoocenę. W leczeniu zaburzeń odżywiania stosuje się terapię poznawczo-behawioralną, systemową lub psychodynamiczną. W przypadku dzieci i młodzieży wykorzystuje się też terapię rodzinną. Do dyspozycji pacjenta i jego rodziny jest psychoterapeuta online lub specjalista pracujący stacjonarnie.
• Leczenie konwencjonalne – jest konieczne w sytuacji, gdy organizm pacjenta jest wyniszczony (niestety zdarza się to bardzo często). Leczenie objawów somatycznych pomoże ustabilizować masę ciała i wzmocnić wszystkie układy organizmu. W skrajnych przypadkach lekarz podejmuje decyzję o hospitalizacji (również na oddziale zamkniętym). W tej sytuacji personel medyczny może kontrolować wyniszczające praktyki chorej osoby.
Zaburzenia pokarmowe – rokowania
Zaburzenia łaknienia należą do grupy zaburzeń psychicznych o największej śmiertelności. Z tego powodu do tematu trzeba podejść z najwyższą powagą i nie bagatelizować żadnego, nawet z pozoru błahego przypadku. Szacuje się, że poprawa (rozumiana przez częściowe lub całkowite ustąpienie objawów) następuje u około 50% chorych, którzy podjęli leczenie. Jeżeli coś budzi Twój niepokój, zdecyduj się na czat z psychologiem online. To może ocalić zdrowie lub życie bliskiej osoby.
